Chronic Kidney Disease (CKD) Stage 5

Ang chronic kidney disease (CKD) ay isang kondisyon kung saan unti-unting bumababa ang paggana ng bato sa paglipas ng panahon at maaaring humantong sa kidney failure sa ilang pasyente. Ang CKD stage 5 ay nagpapahiwatig ng kidney failure, na kilala rin bilang end-stage na sakit sa bato. Sa yugtong ito, dapat ay nakagawa ka na ng mga desisyon at plano tungkol sa pagpapalit ng function ng bato, tulad ng dialysis. Maaaring unti-unti kang umusad na makarating sa yugtong ito ng CKD at samakatuwid, alam mo ng mabuti ang tungkol sa mga opsyon sa paggamot. Gayunpaman, para sa ilang mga tao, sa kasamaang-palad, ang CKD ay natutuklasan lamang sa yugtong ito at nangangailangan ng mabilis na aksyon mula sa nephrology team.

Panimulang introduksyon sa stage 5 na sakit sa bato

Ang chronic kidney disease (CKD) ay nahahati sa 5 yugto batay sa paggana ng bato at kung may mga palatandaan ng dugo o protina sa ihi.

Sa stage 5 CKD, ang mga bato ay hindi na makapagpapanatili ng balanse ng likido, na kung saan may mataas na build-up na ng lason at asin. Ang pagsusuri sa dugo upang matukoy ang paggana ng bato sa CKD stage 5 ay nagbibigay ng tinatantyang glomerular filtration rate (eGFR) na mas mababa sa 15 ml/min. Magkakaroon ng mga palatandaan ng iba pang mga isyu sa kalusugan na nauugnay sa sakit sa bato, tulad ng anemia at metabolic bone disease.

Mga sintomas ng stage 5 na sakit sa bato

Sa stage 5 CKD, malamang na nakakaranas ka ng mga sintomas, at maaaring kabilang dito ang:

Pagkapagod
Kinakapos na paghinga
Pamamaga sa iyong mga kamay at paa
Pamamaga ng paligid ng mga mata
Pagbabago sa kulay o dami ng ihi
Pamumulikat
Walang gana kumain
Pagduduwal at masamang lasa sa bibig
Problema sa pagtulog
Pangangati ng balat
Pagkawala ng kulay ng mga kuko at balat

Mahalagang malaman ang mga sintomas ng kidney failure at ipaalam sa iyong doktor at nephrology team ang tungkol sa anumang mga bagong pagbabago o sintomas.

Ang pagkapagod at pagkawala ng gana sa pagkain ay dalawang mahalagang sintomas sa yugtong ito, at mahalagang bantayan ang mga sintomas na ito.

Matuto pa tungkol sa iba't ibang sintomas ng sakit sa bato na maaari mong maranasan.

Diagnosis sa stage 5 na sakit sa bato

Illustration of woman consulting with doctor about kidney disease and treatment options

Kung ikaw ay unang na-diagnose na may CKD stage 5, kakailanganin mong agarang magpatingin sa isang kidney specialist, na kilala rin bilang isang nephrologist, upang masuri ang ugat ng problema sa bato at upang talakayin ang mga kinakailangang opsyon sa paggamot. Ito ay maaaring magdulot ng stress at nakakabalisa na panahon, kaya mahalagang tipunin ang lahat ng impormasyon sa mga potensyal na opsyon sa paggamot.

Alamin ang mahahalagang tanong na dapat itanong kapag nakikipag-usap sa iyong nephrologist upang makagawa ng matalinong desisyon tungkol sa iyong gamutan sa sakit sa bato.

Gamutan para sa stage 5 na sakit sa bato

Female physician reviewing information with a man and woman

Sa CKD stage 5, hindi na mababawi ang sakit sa bato. Malamang na resetahan ka ng isang hanay ng mga gamot upang hindi lamang makatulong sa paggana ng bato kundi pati na rin upang pamahalaan ang iba pang mga isyu sa kalusugan na sanhi ng CKD, tulad ng anemia at metabolic bone disease. Susuriin ka ng iyong nephrology team at tatalakayin ang mga opsyon sa paggamot na magagamit bago ka umusad sa yugtong ito - dialysis at kidney transplant.

Sa ilang sitwasyon, kung ang dialysis at kidney transplant ay maaaring hindi ang pinakamagandang opsyon para sa iyo, maaari mong isaalang-alang ang konserbatibong pangangalaga. Ang konserbatibong pangangalaga ay hindi nangangahulugang hindi ka makakatanggap ng anumang paggamot, sa halip ay magpapatuloy ka sa gamot sa halip na tumanggap ng dialysis.

Ang bawat pasyente ay kakaiba, kaya ang iyong mga kondisyon at kagustuhan ay isasaalang-alang bago magpasya sa gamutan sa pagpapalit ng bato na pinakaangkop para sa iyo. Sa oras na ito, ang mga plano ay dapat nakatuon na sa pagsisimula ng kidney replacement therapy, kabilang ang paglikha ng iyong access sa dialysis.

Mga Opsyon sa Paggamot sa Sakit sa Bato: Dialysis at Transplant

Kung mayroon kang stage 5 na sakit sa bato, kakailanganin mong sumailalim sa gamutan tulad ng dialysis o kidney transplant maliban sa mga iniinom na gamot. Ang dialysis ay isang prosesong medikal na ginagaya ang mga function ng malusog na bato sa pamamagitan ng pag-alis ng mga lason sa katawan at pagpapanatili ng balanse ng likido.

Ang dalawang pangunahing uri ng dialysis ay Hemodialysis (HD) at Peritoneal Dialysis (PD). Karaniwan, ang PD ay ginagawa sa bahay, habang ang HD ay ginagawa sa isang dialysis center. Mahalagang malaman na maaaring gusto mo o kailangan mong lumipat sa pagitan ng dalawang magkaibang uri ng dialysis, depende sa iyong klinikal na kondisyon at mga kagustuhan sa mga susunod na taon.

Kung ikaw ay nasa ilalim ng pangangalaga ng isang renal unit, maging ito ay sa isang pampublikong ospital o pribadong klinika, dapat kang magkaroon ng access sa lugar para sa pagsisimula ng dialysis - isang fistula sa iyong braso para sa hemodialysis (HD) o isang catheter sa iyong tiyan para sa peritoneal dialysis (PD).

Susuriin din ng nephrology team ang pagiging angkop mo para sa isang kidney transplant. Sa ilang mga bansa, maliit na bilang ng mga tao ang maaaring makatanggap ng transplant ng bato bago kailanganin ang dialysis. Gayunpaman, kadalasan, ang mga pasyente na angkop sa transplant ay makakatanggap ng kidney transplant habang nasa dialysis.

Pamamahala ng stage 5 na sakit sa bato

Ang wastong pamamahala sa sakit sa bato ay mahalaga sa pagpapabuti ng iyong kalidad ng buhay. Samakatuwid, dapat mong panatilihin ang regular na pag-eehersisyo at sundin ang inirekumendang diyeta. Dapat mo ring ihinto ang paninigarilyo at subaybayan ang iba pang mga kondisyon sa kalusugan. Sa yugtong ito ng CKD, kailangan mong bisitahin ang ospital o klinik nang madalas upang masubaybayan ang kondisyon ng iyong bato. Dapat mo ring simulan ang iyong kidney replacement therapy kung kinakailangan.

Kailan pwedeng magsimula ng kidney replacement therapy?

Susuriin ng iyong nephrologist ang pinakamagandang oras upang simulan ang dialysis batay sa iyong mga sintomas at resulta ng pagsusuri sa dugo. Walang mahirap at mabilis na tuntunin kung kailan ka dapat magsimula ng dialysis. Ang paggamot ay dapat na iayon batay sa iyong pamumuhay at mga layunin sa buhay.

Ang mga taong na-diagnose na may stage 5 na sakit sa bato ay mangangailangan ng mabilis na klinikal na pagsusuri at maaaring kailanganin na magsimula agad sa dialysis.

Diyeta

Ang diyeta ay isang mahalagang bahagi ng pamamahala ng iyong kondisyon ng CKD. Ang inirerekomendang paggamit ng protina, likido, at potassium ay maaaring mag-iba batay sa opsyon sa paggamot sa CKD. Kinakailangang sundin ang mga rekomendasyon ng iyong dietitian upang matiyak na mananatili kang malusog.

Matuto nang higit pa tungkol sa pagpapanatili ng isang kidney-friendly na diyeta.

Nag-eehersisyo

Hindi alintana kung ikaw ay nasa dialysis, ang ehersisyo ay susi upang manatiling malusog sa pangangatawan at kaisipan habang nasa CKD stage 5. Ang mga regular na ehersisyo ay maaaring maging kapaki-pakinabang para sa iyong pisikal at mental na kagalingan. Ang pagpapanatili ng isang aktibong pamumuhay ay maaaring maging instrumento sa pagpapabuti ng iba pang mga kondisyon sa kalusugan, tulad ng mataas na presyon ng dugo at diabetes.

Alamin ang higit pa tungkol sa pag-eehersisyo habang nasa dialysis. Maaaring may ilang partikular na limitasyon depende sa uri ng dialysis na iyong ginagamit. Planuhin ang iyong regular na ehersisyo kasama ang iyong nephrology team at sundin ang kanilang mga rekomendasyon.

Regular na pagsubaybay

Ang regular na pagsubaybay sa iyong kidney function ay mahalaga sa oras na ito habang ikaw ay naghahanda upang simulan ang kidney replacement therapy. Maaaring kailanganin mo ring magpatingin sa ibang mga doktor upang magawa ang iyong dialysis access. Dapat mong regular na bisitahin ang iyong doktor upang mapanatili silang may alam at upang payuhan at gabayan ka nang iyong pangkat ng pangangalaga habang sinisimulan mo ang iyong kidney replacement therapy.

Illustration of doctor explaining kidney disease condition and treatment options to elderly patient

Ang prognosis para sa stage 5 na sakit sa bato

Ang pakikipag-usap sa iyong nephrologist tungkol sa iyong mga panandalian at pangmatagalang hamon at layunin ay mahalaga. Ang iyong plano sa paggamot sa CKD ay dapat na personalized batay sa iyong mga hamon at layunin. Ito ay maaaring maging isang mapaghamong oras para sa iyo at sa iyong mga mahal sa buhay, kung gayon, mahalaga na makuha ang lahat ng tulong at impormasyon na kailangan mo habang sinisimulan mo ang dialysis.

MGA MADALAS NA TANONG

Paano sinusuri ng mga doktor ang aking stage ng CKD?

Dapat ko bang sabihin sa aking mga kaibigan at kasamahan na ako ay nasa CKD stage 5?

Mahalagang ibahagi mo ang iyong diagnosis ng sakit sa bato sa iyong pamilya o sa mga taong kasama mo upang masuportahan ka nila habang gumagawa ka ng mga desisyon. Ngunit nasa iyo kung gusto mong pag-usapan ang yugto ng iyong sakit sa bato sa ibang tao. Sa pangkalahatan, ang pagbabahagi ng iyong kalagayan sa mga taong malapit sa iyo ay kapaki-pakinabang dahil maaaring kailanganin mo ang kanilang suporta at pang-unawa habang sumasailalim sa paggamot.

Ano ang tagal ng buhay para sa stage 5 na sakit sa bato?

Walang simpleng sagot dito. Ang tagal ng buhay ay nakasalalay sa maraming mga kadahilanan, tulad ng edad, kasarian, at iyong pangkalahatang kalusugan. Ang CKD stage 5 ay tinutukoy din bilang end-stage kidney disease o kidney failure, ngunit hindi ito nangangahulugan ng katapusan ng buhay. Dapat kang makipag-usap sa iyong nephrologist tungkol sa iyong kondisyon at kung paano mapapalawig ng dialysis o kidney transplant ang iyong buhay.

Ano ang dapat kong itanong sa aking healthcare team kapag na-diagnose na may CKD stage 5?

Sa stage 5 ng CKD, dapat kang nasa ilalim ng pangangalaga ng isang nephrologist at isang pangkat ng pangangalagang pangkalusugan. Dapat mong isaalang-alang ang iba't ibang opsyon sa paggamot sa CKD, tulad ng dialysis, konserbatibong pangangalaga, o kidney transplant. Ang ilang mga katanungan na maaaring gusto mong itanong sa yugtong ito ay:

Ano ang aking eGFR?
Kailangan ko bang magsimula ng dialysis? At kung oo, kailan?
Ang kidney transplant ba ay isang praktikal na opsyon sa paggamot para sa akin, at ano ang mga susunod na hakbang na kinakailangan?
Maaari ba akong tumanggap ng kidney transplant nang hindi sumasailalim sa dialysis?
Paano ko malalaman kung aling opsyon sa paggamot ang pinakamainam para sa akin?
Kailangan ko bang gumawa ng anumang mga pagbabago sa aking mga gamot?
Sa anong mga sitwasyon dapat akong humingi ng agarang medikal na atensyon?

Alamin ang mga mahahalagang tanong na dapat itanong sa iyong doktor sa bato o nephrologist upang makagawa ng matalinong desisyon tungkol sa iyong gamutan para sa sakit sa bato.

References